Datum 25. novembar obilježava se svake godine kao Međunarodni dan borbe protiv nasilja nad ženama u spomen na tri sestre Mirabal, aktivistkinje iz Dominikanske Republike koje su brutalno ubijene 1960. godine zbog svog otpora diktaturi. Taj datum simbolizuje globalnu borbu protiv svih oblika nasilja nad ženama i djevojčicama.

Obilježavanjem ovog dana počinje i kampanja “16 dana aktivizma” kao globalna inicijativa koju predvode organizacije civilnog društva.

Kampanja traje do Međunarodnog dana ljudskih prava, 10. decembra.

Uprkos porastu svijesti i boljim metodama za borbu protiv nasilja, nasilje nad ženama ostaje jedan od najraširenijih oblika kršenja ljudskih prava. Problem je dodatno eskalirao uslijed pandemije COVID-19, globalnih sukoba, klimatske krize i sve veće ekonomske nesigurnosti.

Procjenjuje se da jedna od tri žene tokom života doživi fizičko ili seksualno nasilje, najčešće od strane partnera. Istraživanja pokazuju da 38 % ubistava žena u svijetu počine njihovi bivši ili trenutni partneri.

Najčešći oblici nasilja su:

·         nasilje u partnerskim odnosima (fizičko, psihološko, seksualno i ekonomsko nasilje)

·         seksualno uznemiravanje.

Uzroci ovog problema često su povezani s rodnom neravnopravnošću i društvenom tolerancijom diskriminacije žena.

U Bosni i Hercegovini se nasilje nad ženama i dalje pojavljuje kao gorući problem, o čemu svjedoče česti slučajevi femicida, naročito od strane bliskih osoba. Femicid je najekstremniji oblik nasilja nad ženama. To je rodno uslovljeno, najčešće predvidivo ubistvo žene čiji je motiv spol ili rod žrtve.

Izmjenama Krivičnog zakona FBiH u 2025. godini uvedeno je „novo“ krivično djelo – „teško ubistvo ženske osobe“, za koje je predviđena minimalna kazna zatvora od 10 godina ili kazna dugotrajnog zatvora (čl. 166a).

Uvrštavanje femicida u Krivični zakon FBiH važan je korak u prepoznavanju i sankcionisanju najtežih oblika nasilja nad ženama. Međutim, to je samo početak; potrebno je uložiti dodatne napore u prevenciju, edukaciju, podršku žrtvama te osnaživanje institucija kako bi se nasilje nad ženama sistemski suzbijalo.